فصلنامه علمی ، پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی
سال دوازدهم – شماره 1- بهار1398
واکاری تعدیل قضائی قرارداد در پرتو قاعده العقود تابعة للقصود
واکاری تعدیل قضایی قرارداد
زینت جعفری فشارکی
دانشجوی دکتری تخصصی رشته فقه ومبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اصفهان (خوراسگان )، اصفهان ، ایران
محمد جعفری فشارکی
استادیار ، عضوهیات علمی ،دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اصفهان ( خوراسگان )، اصفهان ، ایران ( نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت :01/08/97 تاریخ بازنگری:05/01/98 تاریخ پذیرش:22/02/98 تاریخ انتشار:01/03/98
( خلاصه )
تعدیل قضائی قرارداد
ازآنجایی که درقراردادهای مستمربه دلیل تغییراوضاع واحوال روز، گاهی اجرای قرارداد برای یکی ازمتعاقدین سخت می شود، تعدیل قضائی به میان می آید.
معنای شرط ضمنی تعادل عوضین
شرط ضمنی شرطی است که درقرارداد به صراحت بیان نشده است .
شرط ضمنی تعادل عوضین به معنای ایجاد تعادل نسبی بین عوضین در قرارداد است.
وجود چنین شرطی در قرارداد نشات گرفته از اصل حاکمیت اراده طرفین می باشد .
مفهوم قاعده العقود تابعة للقصود
العقود تابعة للقصود به این معناست که، عقدها تابع قصدها هستند.
عقد در لغت به معنای بستن است .
قصود : جمع قصد به معنای عزم وحرکت کردن برای طلب چیزی وامری است قلبی ومی توان آن را مترادف با اراده دانست .
تابع : به معنای تبعیت کردن و دنبال کسی رفتن است و بیانگر این است که عقد از قصد پیروی می کند .
شروط ضمن عقد و اقسام آن
شروط ضمن عقد به شروطی گفته می شود که ؛ در راستا و ضمن عقدی صراحتا یا ضمنا قرارداده شده که به دو قسم تقسیم می شود .
الف – شروط صریح :شرط هایی که درهنگام عقد صراحتا اعلام شده و طرفین ملزم به انجام آن هستند .
ب – شروط غیر صریح : شروطی است ضمنی درعقد ، که طرفین با توافق یکدیگر ، متعهد به انجام آن شده اند .
نظر دکتر کاتوزیان در بیان اقسام شرط ضمنی
از نظر دکتر کاتوزیان مبدا و مبنای به وجود آمدن وابستگی شرط ضمنی با مفاد عقد یکی از سه عامل زیر می باشد
الف – عقل و بداهت
ب – قانون
ج – عرف و عادت قراردادی
استدلال به شرط ضمنی در تعدیل قضائی
شروط ضمنی درقراردادهای طولانی مدت ،بین طرفین ایجاد می شود،و چنانچه اتفاقی رخ داد این شرط ضمنی به زیان دیده حق می دهد تعدیل آن را درخواست کند.
اراده اصلی و قطعی طرفین قرارداد هنگام انعقاد قرارداد موجب تعدیل قضائی قرارداد می شود .
چگونه می توان شرط ضمنی ثابت ماندن اوضاع و احوال حاکم بر زمان انعقاد قرارداد را احراز کرد ؟
- دلالت عقلی
- رجوع به دیدگاه فقها
- رجوع به عرف
- رجوع به قاعده اصولی اصاله الظهور
- مبنای خیار غبن
- روایت هارون بن حمزه غنوی ازامام صادق (ع )
( متن کامل مقاله درفایل پیوست )
برای دانلود واکاری تعدیل قضایی قرارداد در پرتو قاعده العقود تابعة للقصود روی تصویر زیر کلیک کنید.
