معرفی مقاله
خلع ید املاک
دعاوی مالکیت وخلع ید املاک درمراحل مختلف ثبتی
در رویه ی قضایی ایران
مهدی فقیهی نژاد: کارشناس ارشد حقوق تجارت بین الملل ودادرس شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی لردگان
سمیه باباییان فردویی : دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان و
کارآموز وکالت
مجله ی حقوقی دادگستری سال 74، شماره 70 – تابستان 89- صفحات 33 تا 67
(( درج این مقاله دراین سایت به معنای تایید محتوای آن نیست))
متاسفانه به علت برخی ازمشکلات ونقایصی که درمسیرثبت اسناد واملاک وجود دارد بسیاری از املاک ، یا به صورت نیمه کاره به ثبت رسیده ویا اصلا ثبت نگردیده است .
این تفاوت دروضعیت حقوقی املاک که درمراحل متفاوت ثبت هستند، موجبات سردرگمی وتفاوت رویه وآراء محاکم را فراهم آورده است.
این نوشتاربنا دارد تا قوانین و رویه ی قضایی موجود درزمینه های دعوای خلع ید ونیازمقدماتی آن به طرح دعوا ی اثبات مالکیت دروضعیت های مختلف ثبت املاک را بررسی و برخی رویه های درست ونادرست را مورد تبیین قراردهد.
ابتدا در این مقاله با اصطلاحات مهم وکلیدی متن آشنا وبه صورت اجمالی به توضیحات پیرامون آن پرداخته می شود.
نگارندگان این مقاله با تفکیک ماهیت ملکهای متفاوت به بررسی ونحوه ی طرح دعوا جهت رسیدگی به مشکلات ثبتی آنها می پردازند.
نخست عناوین زیر مورد بررسی قرار می گیرد.
- الف – املاکی که برای ثبت آنها آگهی نوبتی منتشرشده ، اما درخواست ثبت آنها به عمل نیامده است.
- ب – املاکی که سابقه ثبتی نداشته وآگهی ثبتی برای ثبت آنها منتشرنشده است.
- ج – املاکی که پس ازانتشارآگهی نوبتی ، درخواست ثبت آن ها صورت گرفته ، اما تحدید حدود قانونی آن ها انجام نشده است.
- د – املاکی که تحدید حدود آنها انجام شده، اما مالکیت آن ها دردفترثبت املاک به ثبت نرسیده است.
- ر– املاکی که مالکیت آنها ثبت دفتراملاک شده است.
حال درمعرفی این مقاله ، به توضیحات اجمالی برخی از موضوعات اشاره می کنیم.
املاک مجهول المالک ثبتی
به اموال غیرمنقولی که تقاضای ثبت آن نشده وهویت مالک آن برای ما نامعلوم است املاک مجهول المالک ثبتی می گویند.
دراین فرض برای درخواست ثبت ، آگهی نوبتی منتشر شده اما صاحبان آنها ازدرخواست ثبت خودداری کرده بودند.
نتیجه این می شود که برخلاف نظرعده ای دعوای خلع ید نیازمند اثبات مالکیت یا تنظیم سند رسمی انتقال نمی باشد.
حال درمعرفی این مقاله به توضیح اجمالی برخی موضوعات اشاره و پاسخ برخی سوالات داده می شود.
رای وحدت رویه در دعوای مالکیت
برای رفع اختلاف دو تفسیر مختلف نسبت به یک موضوع مشابه رای وحدت رویه صادرمی شود.
به عنوان مثال درمورد املاک مجهول المالک ثبتی دعوای مالکیت قابل رسیدگی واستماع می باشد.
آیا طرح دعوای خلع ید از ملک مستلزم طرح قبلی دعوای اثبات مالکیت است؟
برخی بر این باورند که باید پیش تریا هم زمان دعوای اثبات مالکیت مطرح ودرصورت صدور رای به نفع خواهان ، دعوای خلع ید استماع خواهد شد.
چنین الزام قانونی،مربوط به اسنادی است که قبلا ثبت شده یا درنقاطی واقع شده باشد که اداره ثبت اسناد واملاک در آنجا مستقرباشد.
آیا دردعوای افراز، دادگاه بدون اقامه دلیل مالکیت می توان حکم برافراز مال غیرمنقول صادر کند ؟
متقاضی افراز باید دلایلی که دال برسهم مالکانه او در ملک مورد درخواست افراز باشد ، ضمیمه داخواست نماید .
چنانچه ملک مورد تقاضای افراز ثبت نشده باشد، رسیدگی به این درخواست با استشهاد نامه وتصرف مالکانه خواهان برای رسیدگی کافی است.
املاکی که سابقه ی ثبتی نداشته وآگهی ثبتی برای ثبت آنها منتشر نشده است.
در این حالت الزام خواهان به یافتن شماره پلاک ثبتی امری دشواراست ،و حکم آن را می توان مانند ملک بدون سابقه ثبتی یا همان املاک مجهول المالک دانست.
طرح دعوا واثبات مالکیت دراملاکی که پس ازانتشارآگهی، درخواست ثبت آنها بدون تحدید حدود انجام شده است.
طرح دعوای اثبات و احراز مالکیت در مورد املاک فوق مسموع نبوده و با ممنوعیت مقرر در ماده 24 مواجه می شود.
در نهایت دعوای خلع ید به نفع کسی است که درخواست ثبت ملک را مطرح و درمهلت قانونی اعتراضی نداشته باشد.
املاکی که تحدید حدود آنها انجام شده،اما مالکیت آنها دردفترثبت املاک به ثبت نرسیده است
اعتراض به ثبت دراین مرحله پذیرفته نشده وهمچنین طرح دعوای اثبات مالکیت ازسوی کسی مسموع نخواهد بود.
در بخش نتیجه گیری
از مجموع آنچه در این نوشتارآمده چنین نتیجه می شودکه:
- اصل بر رسیدگی وصدورحکم نسبت به دعاوی دادخواهان است.
- دردعاوی خلع ید صدورقرارهای عدم استماع یا رد، جنبه ی خلاف اصل دارد .
در نهایت
پیشنهاد می شود قانون،به گونه ای باشد که حکم دادگاه درمورد اثبات مالکیت مستند درخواست ثبت قرارگرفته وبرمبنای آن سند رسمی صادرشود.
«متن کامل مقاله درفایل پیوست »
برای دانلود مقاله دعاوی مالکیت و خلع ید املاک در مراحل مختلف ثبتی در رویه ی قضایی ایران روی تصویر زیر کلیک کنید.
