معرفی مقاله
خیارعیب درعقد بیع واجاره
مبانی فقهی وحقوقی خیارعیب درعقد بیع واجاره
حمید ابهری
دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران
تاریخ دریافت : 24/11/1389 تاریخ تصویب :26/02/91
فصلنامه حقوق ، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی
دوره 42، شماره 2، تابستان 1391، صفحات 19-1
((درج این مقاله دراین سایت به معنای تایید محتوای آن نیست ))
نگارنده درابتدای این مقاله به واژه ی خیار عیب اشاره و به توضیح و تبیین این خیار درعقود بیع واجاره می پردازد .
درادامه ، شروط واحکام خیار عیب را در عقود ذکر شده به طور جداگانه بررسی و وجوه افتراق این خیار را درعقود بیع واجاره بیان می کند.
خیار عیب در بیع و اجاره
خیارعیب اگرچه ازجمله خیارات مشترک در بیع واجاره است اما درهرعقد شرایط واحکام خاص خود را دارد.
در عقد بیع آنچه موجب ایجاد خیار عیب می شود وجو هر عیبی در معامله یا ثمن می باشد که در این صورت مشتری می تواند یا معامله را فسخ و یا ارش در یافت کند .
در عقد اجاره در مورد خیارعیب حرفی ازارش در میان نیست ، اما عیبی که باعث شود، مستاجر به طور کامل از منافع مالی که اجاره کرده است سود نبرد موجب خیارعیب می گردد.
شرایط ایجاد خیار عیب در بیع
- عیب وقتی برای مشتری ثابت می شود که مخفی وموجود درحین عقد باشد.
- مشخص بودن مورد معامله وجزئی بودن آن
3- غیرقابل رویت بودن برای طرف معامله ومخفی بودن عیب و نقصان در معامله
- عدم تبری ازعیوب
اختیارات ناشی از عیب
1-حق فسخ : در صورتی مشتری می تواند بیع را فسخ کند که مورد معامله عین معین بوده ومعیوب باشد.
2-حق ارش : خیارعیب بر خلاف همه ی خیارات واجد سه نوع حق است.
الف ) عقد بیع را به شکل یک طرفه منحل کرده وکل مبلغ پرداخت شده به فروشنده را مسترد دارد.
ب ) کالای معیوب را نگه داشته وعقد بیع را منحل نکرده، بلکه ازفروشنده تفاوت قیمت صحیح ومعیوب کالا را مطالبه کند.
ج ) عقد را منحل نساخته و بدون مطالبه ی ارش ، به تملک کالای معیوب راضی باشد.
ماهیت ارش
برخی ارش را قسمتی ازثمن می دانند که به دلیل پیدایش عیب درمبیع به خریدار برگردانده می شود.
ارش را بعضی ازافراد وسیله ای برای جبران ضررتلقی کرده اند وبرخی نیزبراین باورند که ماهیت ارش اجرای عدالت دررابطه قراردادی است.
شرایط ایجاد خیار عیب در اجاره
- موجود بودن عیب در زمان انعقاد اجاره
- عدم اطلاع مستاجر از وجود عیب در زمان عقد
- شخصی بودن عین مستاجره
- نقصان منفعت یا صعوبت درانتفاع
- عدم رفع عیب توسط موجر
وجوه افتراق خیار عیب در اجاره و بیع
- نوع عیب: درعقد بیع وجود هرعیبی موجب خیارمی شود درحالیکه درعقداجاره عیبی که موجب نقصان منفعت یا صعوبت درانتفاع شود موجب خیارمی گردد.
2- ثبوت ارش:درعقد بیع با معلوم شدن عیب حق فسخ ودریافت ارش مسلم است ، درحالی که درعقد اجاره درصورت عیب حق فسخ اختلافی ودریافت ارش منتفی می شود.
- رفع عیب : اگربدون ورود ضرربه مستاجررفع عیب شود حق فسخ درعقد اجاره منتفی است ، اما در صورت وقوع عیب درعقد بیع رفع عیب پیش بینی نشده است.
- اثر فسخ : درعقد بیع برعکس اجاره اگربعد ازتسلیم مبیع عیبی درمبیع رویت شود مشتری حق فسخ ندارد و بایع ضامن نخواهد بود .
نتیجه گیری
در آخرلازم است درکنار فسخ وارش حق الزام به جایگزینی مبیع وحق الزام به تعمیرنیزدرقانون مدنی پیش بینی شود.
«متن کامل مقاله در فایل پیوست »
برای دانلود مقاله مبانی فقهی و حقوقی خیار عیب در عقد بیع و اجاره (خلاصه ) روی تصویر زیر کلیک کنید.
