تعدیل قرارداد درصورت حدوث تعذرمالی

مجله مطالعات حقوق تطبیقی ، دوره 4 ، شماره 1 ، بهارو تابستان 1392 ، صفحات 41-61

تعدیل قرارداد درصورت حدوث تعذرمالی

مجید بنایی اسکویی

استادیار دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

تاریخ دریافت : 21/12/91 تاریخ پذیرش:31/04/92

(خلاصه مقاله )

تعذردر لغت به معنای بهانه وپوزش است .

تعذر زمانی ایجاد می شود که براثرحوادثی خارجی که منتسب به طرفین قرارداد نیست، انجام تعهدات قرارداد برای طرفین ناممکن گردد .

کلمه تعذر در کنار هر یک از حروف اضافه معانی متفاوتی دارد .

تعذر اصلی : تعذراجرای قرارداد چنانچه ازنظرزمانی همزمان با وقوع تعهد باشد تعهد اصلی نام دارد وبه دلیل عدم امکان اجرای قرارداد، عقد باطل است.

تعذرطاری: تعذری که مدتی پس ازانعقاد قرارداد ایجاد شود و همزمان با وقوع تعهد ایجاد نشده باشد را تعذر طاری می نامند.

تعذرمالی : هنگامی که اجرای قرارداد به علت ناتوانی مالی متعهد، به علل خارجی غیرمنتسب به طرفین غیرممکن باشد تعذرمالی ایجاد شده است.

تعذرغیرمالی: درمواقعی که اجرای قرارداد به لحاظ امکان اجرای مادی غیرقابل انتساب به طرفین متعذرمی شود ، تعذرغیرمالی صورت گرفته است.

عدم امکان اجرای قرارداد درتعذرغیرمالی ارتباطی باوضعیت مالی متعذرندارد،مانند تلف شدن موضوع پس ازعقد وقبل ازتعهد که می تواند موجب تعذرغیرمالی گردد.

رابطه تعذربا قوه قاهره : رابطه ی تعذر با قوه قاهره یک رابطه ی عموم وخصوص مطلق است.

علت خارجی عنوانی عام برای همه مصادیق تعذراجرای قرارداد است ولی تعذراجرای قرارداد صرفا با وقوع چنین مصادیقی به وجود نمی آید .

به این معنا که هرفورس ماژوری می تواند درقالب تعذرقرارگیرداما هرتعذری قوه ی قاهره نیست .

طبق ماده 1148 قانون حقوق فرانسه چنانچه متعهد براثرقوه قاهره یا حالت غیرمترقبه ازانجام تعهد بازداشته شود، الزامی به پرداخت زیان ندارد.

الف –فسخ اختیاری و یا اجباری قرارداد

تنها درصورت حدوث تعذرمالی امکان تعدیل قرارداد وجود دارد.

درتعذراجرای تعهد قرارداد می توان طرف زیان دیده را مخیربه انتخاب فسخ یا تعدیل قرارداد نمود.

شایان ذکراست اثرتعذربرقرارداد وامکان تعدیل قرارداد تنها درصورت وقوع تعذرمالی رخ می دهد و نمی توان آن را یک قاعده کلی دانست.

نکته ی قابل ذکراین است که چنانچه برای قاضی تعذرمالی متعهد محرزشود وی می تواند ، راسا نسبت به تعدیل قضایی اقدام نماید.

طرفین قرارداد به دلیل اصل لزوم قراردادها مکلف به اجرای تعهدات خود درقرارداد می باشند .

درصورتی متعهد ازمسئولیت پرداخت خسارت رها می شود که بتواند متعذرشدن خود را با دلایل موجه اثبات نماید.

( متن کامل مقاله در فایل پیوست )

برای دانلود مقاله تعدیل قرارداد درصورت حدوث تعذرمالی روی تصویر زیر کلیک کنید.